Schimmel doodt Belgische amfibieën

Onderzoekers van de Universiteit Gent hebben in de Ardennen een eerste amfibie gevonden die is gestorven aan een schimmelinfectie veroorzaakt door Batrachochytrium dendrobatidis. Deze schimmel kan de gevaarlijke infectieziekte chytridiomycose veroorzaken. Door deze ziekte zijn wereldwijd al een aantal amfibieënsoorten uitgestorven en worden vele andere soorten bedreigd. In het voorjaar bleek dat ruim 5% van alle amfibieën in België besmet waren. Deskundigen, waaronder het IUCN, noemen het de ergste infectieziekte die gewervelden ooit heeft getroffen en een grote bedreiging voor de biodiversiteit. In bijna alle Nederlandse provincies en in Vlaanderen zijn besmette dieren gevonden. De impact van de schimmelinfectie op onze inheemse amfibieën is momenteel nog niet bekend.

Wetenschappers van de UGent vonden eind september in de omgeving van Marche-en- Famenne een stervende vroedmeesterpad. Professor Frank Pasmans: “Tot op heden was het onduidelijk of de schimmel in staat was om ook bij ons dieren te doden. Bovendien is de vroedmeesterspad één van de meest bedreigde amfibieën in Vlaanderen. Het dier bleek geïnfecteerd met Batrachochytrium dendrobatidis en vertoonde de typische letsels van de ziekte chytridiomycose. Deze ziekte is wereldwijd verantwoordelijk voor het uitsterven of de sterke achteruitgang van amfibieënsoorten. De schimmel tast de huid van geïnfecteerde amfibieën aan, wat resulteert in een levensbedreigende aandoening. Wat de ziekte zo gevaarlijk maakt is de combinatie van het grote aantal soorten dat ziek kan worden en de desastreuze gevolgen voor de betrokken soorten. Sterfgevallen door deze schimmel waren echter tot nu toe enkel bekend uit Zuid-Europa”.

Het onderzoek dat in het voorjaar werd bekendgemaakt, toon dat de schimmel wijd verspreid voorkomt in België en Nederland. Professor Frank Pasmans: “ De Universiteit Gent werkt samen men de Nederlandse stichting RAVON om na te gaan in welke mate de schimmel voorkomt in onze contreien. Dit gegeven staat daar los van, maar in combinatie met dit gezamenlijk onderzoek is het zeer verontrustend te weten dat de schimmel inderdaad in staat is sterfte te veroorzaken”. Het blijft echter onduidelijk wat de uiteindelijke impact zal zijn van de schimmelinfectie op onze inheemse amfibieën. De universiteit Gent zet in op wetenschappelijk onderzoek. Voor het onderzoek samen met RAVON is er geen budget beschikbaar, alles gebeurt met eigen middelen. In samenwerking met de Antwerpse Zoo is er een doctoraatsbursaal beschikbaar. Bedoeling hier is een efficiënte behandelingsmanier op punt te zetten. En er is een project van FWO Vlaanderen en het Bijzonder Onderzoeksfonds (UGent): dit onderzoek gaat over de interacties tussen de schimmel en het amfibie om te begrijpen hoe de schimmel ziekte kan veroorzaken.

Zijn er plannen voor de toekomst? Professor Frank Pasmans: “ Er is echt dringend nood aan het kunnen inschatten van de impact van deze infectie op onze inheemse amfibieën. Momenteel kunnen daar geen uitspraken over gedaan worden; voor onze inheemse amfibieën kan dit uiteenlopen van een relatief onschuldige infectie tot een worst case scenario met massale sterfte zoals in Midden Amerika en Australië “. Over één punt zijn wetenschappers het eens. Amfibieën worden wereldwijd bedreigd, het meest echter door het verlies van habitat en vervuiling van de leefomgeving. Daardoor zijn amfibieën nu gevoeliger voor ziekteverwekkers als de Chytride schimmel. Deze aandoening beschadigt gezond weefsel en is zeer besmettelijk. De onderzoekers pleiten ervoor dat in het jaar van de biodiversiteit met hoge urgentie middelen worden vrijgemaakt om het risico van chytridiomycose voor de Belgische amfibieën beter in te kunnen schatten en zo nodig maatregelen te treffen.

Guido Van Peeterssen